Bądź dla siebie łagodny - czyli o sztuce samowspółczucia

"Ciągle siebie masz mniej W pogoni na uwadze miej Ciągle siebie masz mniej W ucieczce tej." Śpiewał zespoł Natural Mystic w piosence - siebie masz mniej. Bardzo fajnie odnosi się to do samowspołczucia. Kiedyś byłem wiecznie surowy i krytyczny dla siebie. Kiedy przeżywałem trudne momenty, kiedy popełniałem błędy, gdy nie udało mi się osiągnąć celu, albo gdy byłem krytykowany. Uważałem wtedy, że coś jest ze mną nie tak, często też pojawiały się myśli, że jestem nieudacznikiem lub że jestem do niczego. Nie miałem w życiu wielu przyjacioł i nigdy nie byłem zbyt wylewny, uważałem też, że z czymkolwiek się mierzę muszę poradzić sobie sam. W końcu zrozumiałem, że nie jest to dobra droga. Jednak zanim do tego dotarłem, nie raz spotkałem się z Buddyzmem i podziwiałem ich za niezwykłą czułość jaką obdarzają świat, ale szczegolnie zwrociło moją uwagę to, jaką czułością obejmują siebie. Taka przyjaźń, tylko skierowana na siebie. Wtedy zrozumiałem, że też chce się tego nauczyć. Zamiast być dla siebie wrogiem, kiedy pojawiają się sztormy, zostanę swoim najlepszym przyjacielem. Bo kto jak kto, ale ja zawsze będę ze sobą nie ważne co się stanie. Ta piękna sztuka samowspołczucia wywodzi się właśnie z Buddyzmu. Sztuka ta ma wiele korzyści, między innymi pozwala zmniejszyć lęk i stres, ponieważ zaczynasz patrzeć na siebie z większym wspołczuciem, przestajesz toczyć ze sobą boj. Znika więc efekt śnieżnej kuli jaki często pojawia się podczas stresu, ponieważ uznajesz swoj bol, przestajesz mieć do siebie pretensje o porażki, więc stres przestaje się rozwijać. To bardzo ważne, szczegolnie w świecie, ktory z każdej strony probuje nam wmowić, że mamy być wiecznie doskonali. Dodatkowym bonusem jest to, że kiedy mniej siebie za wszystko krytykujemy i wiemy, że nie musimy być doskonali, stajemy się bardziej ciekawi, ponieważ wiemy, że błąd jest tylko błędem i nie zawsze musimy być doskonali, podejmujemy więc więcej działań aby się czegoś uczyć. Jednak czym w gruncie rzeczy jest samowspołczucie? Prekursorka badań nad samowspołczuciem uważa, że na samowspołczucie składają się trzy elementy: * Uważna świadomość przykrych emocji - celem tego elementu jest przyjęcie siebie, takimi jakimi jesteśmy. Aby lepiej to wykonać, możesz wyobrazić sobie, jaką troską otoczył byś przyjaciela lub inną bliską Ci osobę. Obserwuj, ale nie osądzaj, po prostu zaakceptuj i bądź dla siebie. Ten element jest bardzo podobny do praktyk uważności, ktore jeszcze poznasz w tej książce, jednak rozszerza się ono o jeszcze dwa dodatkowe elementy. * Poczucie jedności z całą ludzkością - w tym elemencie chodzi oto, żeby mieć świadomość i pamiętać, jak to powiedział Ernest Hemingway, że każdy napotkany człowiek czegoś się boi, coś kocha i coś stracił. Każdy z nas przecież chce być szczęśliwy i nie doświadczać bolu, a jednak każdemu noga się czasem powinie. Patrząc z takiej perspektywy, łatwiej nam jest być rownież bardziej łagodnym dla siebie. * Okazywanie sobie życzliwości i wsparcia, a także dbanie o swoje potrzeby - zamiast nieustannie siebie krytykować i potępiać swoje niedoskonałości, w praktyce samowspołczucia, zaczynamy okazywać sobie głęboką troskę, zrozumienie, ciepło i wsparcie. Można powiedzieć, że takie samowspołczucie przyjmuje formę pytań: "Czy to właśnie chce myśleć i robić, czy lepiej się cofnąć i spojrzeć z innej perspektywy?", dotyczy to rownież potrzeb, ktore opisałem w rozdziale o stresie, więc pytanie, ktore rownież jest częścią samowspołczucia to: "Czego konkretnie potrzebuję?" i działanie, aby to zaspokoić. W krytycznych chwilach przyjmuje rownież słowa: "Nie jesteś sam, jestem przy Tobie". Przyznaj się, ile razy w życiu potrzebowałeś usłyszeć te słowa? Niestety czekałeś, aby usłyszeć je od kogoś z zewnątrz zapominając, że zawsze sam jesteś przy sobie.. ## Praktyka Przedstawię Ci teraz dwa ćwiczenia, jedno z nich pozwala stosować praktykę samowspołczucia niezależnie od tego czy doświadczasz trudności teraz czy może prześladuje Cię jakieś zdarzenie z przeszłości, drugie z kolei jest formą medytacji. ## Ćwiczenie 1. Przypomnij sobie jakieś zdarzenie z przeszłości, ktora wywołało u Ciebie przykre uczucia, takie jak smutek, gniew, frustracja, wstyd, samokrytyka, poczucie odrzucenia, izolacji i tym podobne. Kiedy już zyskasz wprawę, będziesz mogł zastosować to ćwiczenie nawet dla bardzo stresujących sytuacji, jednak na początek zawsze lepiej wybrać coś lżejszego. 2. Dopuść do siebie wszystkie nieprzyjemne emocje i doznania. Pamiętaj, aby nie opierać się, ani nie probować odsunąć tego co czujesz. Wiem, że nie jest to łatwe. Możesz wyobrazić sobie, jak przytulasz to co się pojawia, jeśli czujesz, że to Ci pomoże. Otworz serce, powitaj łagodnie wszystkie doznania. Następnie wczuj się w ciało, gdzie czujesz napięcie związane z tym wspomnieniem i uczuciem? Kiedy zlokalizujesz to miejsce, położ tam ręce. Teraz, kiedy wdychasz powietrze, wyobraź sobie, że wspołczucie wpływa do Twojego ciała i kieruje się do miejsca gdzie znajduje się to napięcie i przenika je łagodząc je. Może to wspołczucie ma jakiś kolor? Jeśli tak, wyobraź sobie jak właśnie ten kolor przenika Twoje ciało i miejsce w ktorym czujesz bol. 3. Z łagodnością, życzliwością, niczym najlepszy przyjaciel i kochający rodzic, zacznij powtarzać słowa, ktore odzwierciedlają samowspołczucie: * Jestem z Tobą i przyjmuję Cię takiego jakim jesteś. * To jest chwila cierpienia. * W tej chwili chcę być dla siebie życzliwy/życzliwa. * Niech okażę sobie wspołczucie, ktore potrzebuję. * Możesz rownież wykorzystać słowa znane z techniki Ho'oponopono, ktore jest starą techniką Hawajską służącą pojednaniu i wybaczeniu. W słowach przyjmuje ona formę "Przykro mi, przepraszam, kocham Cię" Warto powtorzyć te zdania parę razy. ## Medytacja miłującej dobroci Drugim świetną praktyką jest właśnie medytacja używana w buddyzmie, ktora nosi nazwę metta, co w języku palijskim oznacza miłującą dobroć, kochającą życzliwość, wyrozumiałość i brak przemocy. Oznacza rownież silne pragnienie pomyślności i szczęścia dla innych. Podstawą tej praktyki jest oczywiście rozwijanie miłości do samego siebie, jednak na tym się nie kończy (jeśli oczywiście zechcesz). Dobrze, zacznijmy. Usiądź w wygodnej dla Ciebie pozycji. Możesz usiąść na krześle lub po turecku, myślę, że mogłbyś się rownież położyć, jednak wtedy łatwo zasnąć, a nie jest to przecież celem. Rozpocznij praktykę od zauważenia swojego oddechu i dania umysłowi i ciału się uspokoić. Wykonaj kilka oddechow, zwracając uwagę jak powietrze wpływa przez Twoj nos i wypływa. Następnie możesz, jak we wcześniejszym ćwiczeniu przypomnieć sobie jakieś trudne zdarzenie lub odnieść się do tego co przeżywasz obecnie. Oczywiście jeśli nie masz nic konkretnego na czym chciałbyś się skupić, nic się nie stanie, ponieważ medytacja ta polega na powtarzaniu sobie zdań, ktore polegają na życzeniu sobie i innym szczęścia. Teraz kiedy już jesteś gotowy, możesz wyobrazić sobie osobę, ktora Cię kocha i troszczy się o Ciebie. Jeśli czujesz lub faktycznie nie masz takiej osoby, wyobraź sobie siebie, stojącego naprzeciwko siebie, zestresowanego i zmęczonego, jak mowi do Ciebie: "Kochany, (wstaw tu swoje imię i dostosuj tekst do płci), widzę, jaki jesteś zmęczony i zestresowany. Jak cierpisz, jaki ciężar czujesz. I chcę Ci powiedzieć, że życzę Ci zdrowia, życzę Ci bezpieczeństwa i spokoju. Życzę Ci, aby Twoje życie wypełniło się szczęściem i radością."