"Dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu." - ten cytat z "Małego Księcia" nabiera zupełnie nowego znaczenia w świetle najnowszych badań naukowych. Z perspektywy nauki przez długi czas panowało przekonanie, że serce to po prostu pompa do tłoczenia krwi, chociaż już od zarania dziejow widziano w nim znacznie więcej. Mowiło się o głosie serca, intuicji, miłości i wielu innych wspaniałych rzeczach. I jak się okazuje, nasi przodkowie mieli rację! Serce jest czymś znacznie więcej niż tylko pompą. Posiada własny niezależny od mozgu układ nerwowy i cały czas komunikuje się z mozgiem, wpływając na ośrodki związane z emocjami, percepcją oraz podejmowaniem decyzji. ## Serce i jego własny mozg To fascynujące, ale w 1991 roku kanadyjski lekarz dr J. Andrew Armour z Uniwersytetu w Montrealu przedstawił koncepcję mowiącą, że serce posiada swoj własny mozg. Trzy lata poźniej opisał ją w książce wykazując, że serce posiada swoj własny układ nerwowy, składający się z około 40 tysięcy komorek nerwowych, ktory nazwał "Małym mozgiem". Co jeszcze ciekawsze, w 1996 roku badania prowadzone przez dr. Ming-He Huana z Akademii Medycznej w Harvardzie wykazały, że posiada ono komorki ICA (ang. intrinsic cardiac adrenergic), ktore są identyczne jak komorki nerwowe ktore posiadamy w mozgu. ## Wpływ koherencji na stres Sam długo zastanawiałem się, jak to się przekłada na radzenie sobie ze stresem i lękiem. Odpowiedź przyszła z badań prowadzonych przez naukowcow z Instytutu HeartMath w Boulder Creek w Kalifornii, we wspołpracy z Uniwersytetem Stanforda. Wyobraź sobie, że Twoje serce z każdym uderzeniem (około 100 tysięcy razy dziennie!) nie tylko pompuje krew, ale rownież wysyła do mozgu elektromagnetyczne informacje, ktore wpływają na Twoją percepcję, zachowanie, emocje i procesy mentalne. Co więcej - przekazuje sygnały do ciała migdałowatego wyciszając je, co jest szczegolnie ważne w kontekście lęku. # Rytm serca a emocje Zapewne nieraz miałeś okazję doświadczyć stanow wdzięczności, miłości i chwil pełnych totalnej nieokiełznanej radości. Ile razy oglądając wschod lub zachod słońca lub spędzając czas ze znajomymi na beztroskiej zabawie czułeś się błogo? Albo odwiedzając nowe miejsce, byłeś przepełniony inspiracją chwili i nieopisaną radością bycia w nowym miejscu, ktore zawsze chciałeś odwiedzić? A pamiętasz sen po takim dniu? Głęboki i przyjemny, bardzo regenerujący. To właśnie był stan koherencji. Stan w ktorym Twoje serce i cały organizm znajduje się w idealnej harmonii. ## Co odkryły badania? Badania w Instytucie HeartMath wykazały coś fascynującego - nasz rytm zatokowy serca zmienia się pod wpływem doświadczanych emocji. Kiedy odczuwamy radość, miłość, wdzięczność, docenienie, rytm ten staje się koherentny (harmonijny). W stanie koherencji nasze serce i mozg wspołpracują ze sobą, co korzystnie wpływa na cały organizm i naszą odporność. Z kolei kiedy doświadczamy gniewu, lęku, irytacji, zazdrości, nienawiści, apatii czy depresji rytm serca staje się nierowny i chaotyczny, co rownież wpływa na sposob naszego myślenia, a także na zdrowie naszego ciała. ## Co mowią konkretne badania? Według badań (z udziałem osob z niewydolnością serca) przeprowadzonych na Uniwersytecie Stanforda, po sześciu tygodniach regularnej praktyki stanu koherencji serca: * poziom stresu spada o 22% * depresji o 34% * stan fizyczny poprawia się o 14% Co ciekawe, w grupie kontrolnej poziom wszystkich tych wskaźnikow się pogorszył. Inne badania, przeprowadzone na kadrze kierowniczej dużych przedsiębiorstw pokazują, jak ćwiczenie koherencji serca w ciągu 3 miesięcy zmniejsza objawy stresu, takie jak: * poczucie wewnętrznego napięcia (z 41% do 6%) * bezsenność (z 34% do 6%) * zmęczenie (z 50% do 12%) * bole krzyża (z 30% do 6%) ## Dobra wiadomość Wielu ludzi nadal żyje w przekonaniu, że pewne stany możemy osiągać tylko pod wpływem konkretnej chwili - a co gdybym Ci powiedział, że możesz w dowolnym momencie swojego życia robić to świadomie? Oczywiście nie oznaczałoby to uciekania od przeżywania swoich emocji, a jedynie nauczenie się znacznie głębszego doświadczania życia i poszerzenia swojej świadomości.