Wewnętrzne siły – czym są i jak je zbudować

Życie to podróż, a w podróży liczy się to, co zabierzesz ze sobą. Możesz zabrać tylko to, co najważniejsze, i w ten sposób przetrwać lub mieć coś, co nie tylko pozwoli ci przetrwać, ale również znacznie ułatwi i umili podróż. 

Dlatego też postanowiłem opisać dzisiaj zagadnienie wewnętrznych sił: czym są i jaką pełnią funkcję..

Czasem patrząc na kogoś, mówimy, że jest silny psychicznie, zdeterminowany i się nie poddaje. Wielokrotnie spotkałem się z założeniem, że ta osoba po prostu tak ma, urodziła się z takimi siłami, to dar, który mają zaledwie nieliczni. 

Cóż…

Dobra wiadomość jest taka, że nie jest to do końca prawda. Zaledwie jedna trzecia naszych wewnętrznych sił jest wrodzona i wbudowana w genetycznie uwarunkowany temperament, nastrój i osobowość¹. Pozostałe dwie trzecie możemy rozwijać sami poprzez pielęgnowanie odpowiednich nawyków..

To oznacza, że możemy rozwijać poczucie szczęścia, satysfakcji, skuteczności, miłości lub wewnętrznego spokoju. A także innych sił, które za chwilę opiszę.

Wiedząc, że nie jesteś już skazany na obecne siły wewnętrzne, warto dowiedzieć się, czym konkretnie one są i jakie możemy wyróżnić, ponieważ te, które opisałem wyżej, są jedynie ich fragmentem.

Wewnętrznymi siłami możemy nazwać dobry nastrój, zdrowy rozsądek, prawość, wewnętrzny spokój i determinację. Naukowcy wyróżniają również inne siły, takie jak współczucie dla siebie, bezpieczną więź, inteligencję emocjonalną, wyuczony optymizm, reakcję relaksacyjną, poczucie własnej wartości, tolerancję stresu, autoregulację, wytrzymałość i funkcje poznawcze².

Warto również dodać, że siły wewnętrzne są stałymi cechami, a nie ulotnymi stanami umysłu, które tak często lubią nas nawiedzać.

Siły wewnętrzne w dużej mierze to po prostu doświadczenia zebrane na przestrzeni czasu i utrwalone w taki sposób, aby pomagać nam sprostać wyzwaniom, które stawia przed nami życie. 

Na przykład kiedy moim wyzwaniem było wejście do autobusu i w związku z tym miałem ataki paniki, przywoływałem w sobie wspomnienia związane z sytuacjami, kiedy jazda autobusem sprawiała mi przyjemność, i wpomnienia poprzednich podróży, w których naprawdę dobrze sobie poradziłem – i ostatecznie czułem się dobrze. Oprócz tego bardzo wiele zmieniała świadomość, że radziłem sobie w wielu stresujących dla mnie sytuacjach i że mam wiedzę i doświadczenie, które pozwoli mi sobie z tym poradzić.

Innym przykładem z mojego życia może być ten, kiedy popełnione podczas prowadzenia firmy błędy doprowadziły mnie do nieprzyjemnych konsekwencji.  Wiem jednak,, że wielokrotnie popełniałem błędy, a każdy czegoś mnie nauczył i coś wniósł w moje życie, dając mi nowe możliwości, które skutecznie mogę wykorzystać w przyszłości.

Siły wewnętrzne mogą działać również wtedy, kiedy ktoś próbuje wyprowadzić cię z równowagi, ale dostrzegasz, że jest to tylko prowokacja – i zamiast gwałtownie reagować, po prostu obserwujesz i nie dajesz się w to wciągnąć.

Jak więc widzisz, są one praktycznym, w dużej mierze wypracowanym wsparciem, które pojawia się, kiedy musisz sobie poradzić z jakimś wyzwaniem.

Jak zauważyły psychologia i medycyna, to, jak postępujemy, zależy głównie od trzech czynników, takich jak wyzwania, które stoją przed nami, wrażliwe punkty, których te wyzwania dotyczą, oraz siły, jakimi dysponujemy, aby sprostać wyzwaniom i ochronić swoje wrażliwe punkty.

Aby lepiej to zobrazować, przedstawię to na przykładzie mojego życia. Jednym z moich wrażliwych punktów jest zbyt duża podatność na krytykę otoczenia. Kiedy piszę jakiś tekst, zdarza się, że ktoś mnie skrytykuje – i to niestety powoduje, że mam ochotę się wycofać, zamknąć w sobie i więcej nie pisać. Wyrobiłem w sobie jednak nawyk zmiany perspektywy i przypominania sobie, jak wielu osobom podoba się to, co robię, jak wiele razy słyszałem, że to, co robię, jest ważne i to, że wiedza, którą przekazuję, jest oparta na moim doświadczeniu, a nie na czystej teorii. To pozwala mi zmniejszyć napięcie i przypomnieć sobie, że zawsze znajdzie się ktoś, komu się nie spodoba to, co robię, i że nie jestem w stanie dogodzić każdemu.

Po przeczytaniu tego tekstu wiesz już zapewne, jak wielką wartość ma budowanie w sobie wewnętrznych sił. Są wręcz podstawą dla szczęśliwego, produktywnego i pełniejszego życia. Warto zwrócić również uwagę na szczególny rodzaj wewnętrznych sił, które w dość łatwy sposób możemy świadomie kreować i przywoływać, czyli pozytywne emocje*. Badania pokazują, że emocje te zmniejszają reaktywność i stres, pomagają zaleczyć rany psychiczne oraz zwiększają odporność i satysfakcję z życia³. Czując się dobrze i będąc wypełnionymi pozytywnymi emocjami, postrzegamy też życie jako bogatsze i chętniej dążymy do realizowania wybranych przez siebie celów. Szukamy szans, a to wpływa na powstawanie pozytywnych cyklów zdarzeń. Ponadto  ułatwiają one odniesienie sukcesu⁴, wzmacniają układ odpornościowy, chronią serce oraz sprzyjają zdrowszemu i dłuższemu życiu⁵.

* Nie przepadam za rozróżnianiem emocji jako dobrych i złych. Każda emocja ma swoje praktyczne zastosowanie i jest ważna w naszym życiu, jednak pewne emocje, takie jak na przykład gniew czy strach, przy dłuższym doświadczeniu mogą stać się destruktywne. Dlatego w tym przypadku pisząc „pozytywne”, mam na myśli te, które powodują, że się relaksujemy, napełniamy energią i mamy ochotę do działania. 

Przypisy

1.  Por. T. Vukasović, D. Bratko, A. Butković, Genetic contribution to the individual differences in subjective well-being: A meta-analysis, „Journal for General Social Issues” 2012, nr 21, s. 1–17; S.M. Southwick, D. S. Charney, The science of resilience

2.  S.M. Southwick, D.S. Charney, The science of resilience: Implications for the prevention adn treatment of depression, „Science” 2012, t. 338, s. 79–82.

3.  M.A. Cohn, B.L. Fredrickson, S.L. Brown, J.A. Mikels, A.M. Conway, Happiness unpacked: Positive emotions increase life satisfaction by building resilience, „Emotion” 2009, nr 9, s. 361–368; G.C. FGeldman, J. Joormann, S.L. Johnson, Responses to positive affect: A self-report measure of rumination and dampening, „Cognitive Therapy and Research” 2008, t. 32, nr 4, s. 507–525; M. Tugade, B.L. Fredrickson, Regulation of positive emotions: Emotion regulation strategies that promote resilience, „Journal of Happiness Studies” 2007, nr 8, s. 311–333.

4.  S. Lyubomirsky, K.M. Sheldon, D. Schkade, Pursuing happiness: The architecture of sustanainable change, „Review of General Psychology” 2005, t. 9, nr 2, s. 111–131.

5.  E. Diener, M.Y. Chan, Happy people live longer: Subjective well-being contributes to health and longevity, „Applied Psychophysiology” 2011, t. 3, nr 1, s. 1–43; B.L. Fredrickson, M.A. Cohn, K.A. Coffey, J. Pek, S.M. Finkel, Open hearts build lives: Positive emotions, induces through loving-kindness meditation, build consequential personal resources, „Journal of Personality and Social Psychology” 2008, t. 95, nr 5, s. 1045–1062; Y. Chida, A. Steptoe, Positive psychological well-being and mortality: A quantitative review of prospective observational studies, „Psychosomatic Medicine” 2008, t. 70, nr 7, s. 741–756; S. Pressman, S. Cohen, Does positive affect influence health?, „Psychological Bulletin” 2005, t. 131, s. 925–970.